Μπανάνες, φρουτόμυγες και συκοφάντες

Αμφιλογία, αμφισημία, διφορούμενη ερμηνεία, αθέλητη ή εσκεμμένη, καθημερινά γίνεται αιτία για γέλια, παρεξηγήσεις, δικαστικές απάτες, τσακωμούς, πλάκες. Στη διαφήμιση, στην κωμωδία, στην κουβέντα, η λίστα μακριά. Μετά, στην λεξική, φωνητική (I scream ή ice cream;) και συντακτική (δες πιο κάτω) αβεβαιότητα, έρχεται να προστεθεί κι άλλος ασταθής παράγοντας, αυτός του "πώς το πες αυτό που είπες", πώς ήταν ο τόνος της φωνής σου, η έκφρασή σου, η τοποθέτηση του σώματός σου, οι χειρονομίες σου, το βλέμμα σου. Η διαφορά ανάμεσα στο κοπλιμέντο και το πατρονάρισμα μπορεί να γίνει δυσδιάκριτη. Και μήπως τελειώνει εδώ; Όοοχι, μετά έχουμε και τα λεγόμενα "μπαγκάζια": τα φίλτρα από τα οποία, μετά από τα αυτιά μας, θα διυλίσουν αυτό που μας είπαν, πριν το καταλάβουμε ως έννοια. Η ίδια φράση μπορεί να ερμηνευθεί με τόσους διαφορετικούς τρόπους, αναλόγως τι κουβαλάει ο καθένας. Έχουμε π.χ. συμπλέγματα κατωτερότητας; Πολύ πιθανό τότε να προσβληθούμε. Μας έχει π.χ. φλομώσει ο συνομιλητής μας στην ειρωνεία; Πολύ πιθανό τότε να μην τον πιστέψουμε ή να τσαντιστούμε όταν λέει κάτι σοβαρά. Είμαστε κατά συρροή καχύποπτοι τύποι; Ε, έτσι θα αντιλαμβανόμαστε και τους άλλους.
Πάρτε μια γεύση γλωσσικού βαβελοτουρλού εδώ:

An often used anti-paradigm of English language syntactic ambiguity is the phrase "time flies like an arrow; fruit flies like a banana", which is said to have been used by Groucho Marx and the first part of it could mean :

* "Measure the speed of flies as you would for an arrow," (όπου "time" είναι προστακτική: "χρονομέτρησε", και like: "καθώς").

* "Measure the speed of those flies that are similar to an arrow," (όπου "like" : "σαν, όμοιες με")

* "Measure the speed of flies as an arrow would," or even

* "A kind of fly, the time fly, likes arrows." (όπου "like": ρήμα:"τους αρέσει")

and with the same kind of logical procedure you can extract the posible significances of the second part ( δηλαδή τα φρούτα πετάνε όπως η μπανάνα, ή στις φρουτόμυγες αρέσει η μπανάνα).

Syntactic ambiguity of course it is not an exclusive that some languanges have. All languages are capable of creating this kind of 'misunderstanding' although it is usually used on purpose. (e.g mind games, contract cons etc).

Να κλείσω με κάτι διαφορετικό αλλά αξιοσημείωτο: την χρήση ελληνικών λέξεων στην αγγλική με διαφορετική όμως σημασία. Μερικά παραδείγματα:
Ή λέξη sycophant δεν χρησιμοποιείτε ως "συκοφάντης" αλλά ως αυλοκόλακας, γλύφτης. Το pathetic δεν σημαίνει παθητικός αλλά αξιολύπητος, οικτρός. Sympathetic δεν είναι συμπαθητικός αλλά κάποιος που δείχνει κατανόηση στο πρόβλημά μας.

Χαμένοι στη μετάφραση;

Ας κλείσω με την τελευταία αγαπημένη μου μεταφραστική ανακάλυψη: Το jamming (του Bob Marley ρε παιδί μου!) ελληνηστί είναι "αυτοσχεδιαστική συνεύρεση" :)

Ακούμε φυσικά Don't let me be misunderstood, ΚΑΙ σε 3 διαφορετικές ερμηνείες, έτσι για να υπογραμίσουμε το πόιντ περί πολλαπλών ερμηνειών ;)

http://uk.youtube.com/watch?v=hDvU2CzRNOM&mode=related&search

http://uk.youtube.com/watch?v=Cu4pcEKFKfA

http://uk.youtube.com/watch?v=1jzhQTHBKgQ